Kinh tế tập thể: Chỗ dựa vững chắc cho kinh tế hộ
Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức sản xuất cho thấy tầm quan trọng của kinh tế tập thể và các hợp tác xã. Khi kinh tế hộ còn đơn lẻ, thiếu vốn, kinh nghiệm và kỹ thuật, thì HTX chính là cầu nối, là "bà đỡ" giúp các hộ nông dân tiếp cận thị trường, nâng cao thu nhập và phát triển ổn định.
Thống kê đến nay cho thấy, toàn tỉnh Quảng Nam có 656 HTX và hơn 2.800 tổ hợp tác (THT), hoạt động trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây là lực lượng chủ lực góp phần cải thiện đáng kể đời sống người dân, xóa đói giảm nghèo và kiến tạo nên bộ mặt nông thôn tiến bộ, văn minh.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ kinh tế hộ, các HTX còn tiếp nhận hiệu quả các chính sách ưu đãi của Nhà nước như: hỗ trợ đào tạo nhân lực, tín dụng, đầu tư hạ tầng, xúc tiến thương mại… Đặc biệt, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Quảng Nam với nguồn vốn hơn 120 tỷ đồng đã giúp nhiều HTX tiếp cận vốn lãi suất thấp (5,13%/năm), mở rộng quy mô sản xuất, từng bước làm chủ thị trường.
Một điểm sáng đáng chú ý trong thời gian gần đây là làn sóng thanh niên trí thức tham gia khởi nghiệp bằng mô hình HTX. Nhiều bạn trẻ có trình độ cao đẳng, đại học đã mang tư duy đổi mới, áp dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số vào sản xuất kinh doanh, giúp HTX không chỉ sống khỏe mà còn vươn tầm.
Sản phẩm OCOP của thành phố Hội An được trưng bày tại Hội chợ hàng nông sản
Các mô hình như: HTX Nông nghiệp Xanh Duy Oanh (Duy Xuyên), HTX Nông nghiệp – Dược liệu Tam Anh Nam (Núi Thành), HTX Best One (Tam Kỳ)... đều là minh chứng cho sự thành công trong việc kết hợp giữa sức trẻ, sáng tạo và định hướng thị trường. Nhiều sản phẩm từ các HTX trẻ này đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao, được chọn tham gia các hội chợ quốc tế, vươn ra nước ngoài.
Bên cạnh đó, hàng loạt HTX nhỏ nhưng năng động như QNa Farm (Tiên Phước), HTX dầu thực vật nguyên chất Bảo Tâm (Tam Kỳ), HTX nông nghiệp Hoàng Hải Tam Quang (Núi Thành)... cũng đang góp phần xây dựng thương hiệu địa phương, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo việc làm ổn định cho người dân.
Hợp tác xã – Cánh tay nối dài gìn giữ làng nghề, phát triển bền vững
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh khốc liệt, các làng nghề truyền thống đứng trước nguy cơ mai một nếu thiếu đầu ra và kênh tiêu thụ ổn định. Và chính HTX, THT là điểm tựa quan trọng để giữ gìn, phát huy bản sắc làng nghề.
Hiện toàn tỉnh có 96 HTX và 61 THT tham gia vào các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 23.000 lao động. Những mô hình tiêu biểu như HTX nước mắm Ngọc Lan, HTX mì Quảng Cô Huệ (Tam Kỳ), HTX nước nắm Cửa Khe (Thăng Bình), HTX dệt thổ cẩm Zara (Nam Giang)... không chỉ duy trì nghề mà còn tìm đầu ra, cải tiến mẫu mã, đa dạng hóa sản phẩm để cạnh tranh với hàng công nghiệp hiện đại.
Trưng bày sản phẩm của các HTX trên địa bàn tỉnh
Các HTX làng nghề cũng ngày càng đẩy mạnh liên kết, hợp tác sản xuất theo chuỗi, tạo nền tảng phát triển bền vững. Khi sản phẩm đã có thương hiệu, HTX sẽ giữ vai trò cầu nối tiêu thụ, đảm bảo quyền lợi cho từng thành viên, từ đó nâng cao thu nhập và sức sống cho từng làng nghề.
Để HTX thực sự là động lực phát triển bền vững, cần mạnh dạn chuyển đổi phương thức sản xuất từ nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi giá trị – liên kết "6 nhà": Nhà nước - Nhà nông - Doanh nghiệp - Ngân hàng - Khoa học - Phân phối. Đây chính là định hướng then chốt giúp nâng tầm nông nghiệp hiện đại, tăng giá trị sản phẩm.
Song song đó là quá trình tích tụ ruộng đất, xây dựng cánh đồng lớn. Khi sản xuất được tổ chức tập trung, HTX sẽ thuận lợi trong việc đưa cơ giới hóa, chuẩn hóa quy trình, giảm giá thành và tăng chất lượng đầu ra. Đây cũng là nền tảng để chuyển dịch từ sản xuất tự cung tự cấp sang kinh tế hàng hóa, cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường.
Trong tiến trình phát triển nông nghiệp, nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, khu vực kinh tế tập thể – hợp tác xã ở Quảng Nam đang đóng vai trò then chốt. Tuy còn nhiều thách thức, song với sự quan tâm đúng mức của các cấp chính quyền, sự vào cuộc của người dân và đặc biệt là thế hệ trẻ năng động, mô hình HTX hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trong những lực đẩy chủ lực để xây dựng nền kinh tế nông thôn vững chắc, hiện đại và văn minh.