Từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn luôn xác định “đoàn kết” là giá trị cốt lõi và “đại đoàn kết toàn dân tộc” là đường lối chiến lược, là cội nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu của cách mạng Việt Nam. Kể từ ngày thành lập Hội Phản đế đồng minh, hình thức tổ chức đầu tiên của Mặt trận dân tộc thống nhất Việt Nam cho đến nay, ở bất kỳ thời kỳ nào, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng thể hiện rất rõ vai trò, vị trí, tập hợp các tầng lớp nhân dân thành một khối đoàn kết thống nhất về ý chí và hành động, tinh thần và lực lượng, tạo thành sức mạnh to lớn của cả dân tộc để hoàn thành những mục tiêu cách mạng cao cả do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo.
Xây dựng và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc chính là “Củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”; kiên trì thực hiện hiệu quả phương châm: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; xác định rõ hơn vai trò “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để Nhân dân làm chủ”. Đảng và Nhà nước đề ra đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật tạo nền tảng chính trị, pháp lý, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền làm chủ của Nhân dân; khẳng định “vai trò chủ thể, vị trí trung tâm” của Nhân dân trong toàn bộ quá trình xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam tổ chức Đoàn đại biểu
người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số ra thăm quan Thủ đô Hà Nội
Quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện hiệu quả các quan điểm trên, thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Quảng Nam tiếp tục mở rộng tổ chức, đa dạng các hình thức tập hợp, đoàn kết đoàn viên, hội viên, đồng bào các dân tộc, các tôn giáo; tổ chức các phong trào thi đua, các cuộc vận động ngày càng đi vào chiều sâu. Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở được củng cố, kiện toàn theo hướng tinh gọn gắn với đổi mới nội dung, nâng cao hiệu quả hoạt động và ngày càng thực chất hơn. Tập trung thực hiện tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; tăng cường, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị các cấp ngày càng trong sạch, vững mạnh; động viên Nhân dân phát huy quyền làm chủ, tinh thần tự quản, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương. Dân chủ xã hội chủ nghĩa được bảo đảm và ngày càng mở rộng; quyền làm chủ của Nhân dân được phát huy tốt hơn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, gắn với bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, tạo sự đồng thuận cao trong các tầng lớp nhân dân.
Nhờ phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của Nhân dân nên sau hơn 27 năm tái lập tỉnh, Quảng Nam đạt những thành tựu kinh tế - xã hội quan trọng. Từ một tỉnh thuần nông nhiều khó khăn đã vươn lên thành tỉnh phát triển khá, có quy mô nền kinh tế tăng gấp nhiều lần, tốc độ tăng trưởng duy trì ở mức cao; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thương mại và dịch vụ; kinh tế - xã hội ngày càng phát triển; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt; an sinh xã hội được bảo đảm; quốc phòng, an ninh được củng cố vững chắc; đối ngoại được tăng cường… tạo thế và lực mới cho phát triển bền vững trong những năm đến.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trên địa bàn tỉnh cũng gặp những khó khăn nhất định. Một số cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, cán bộ, công chức, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đúng mức đến việc quán triệt, triển khai thực hiện quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của Nhân dân.
Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, “lợi ích nhóm”, tham nhũng, tiêu cực; bệnh lãng phí, vô cảm, quan liêu, mất dân chủ trong một bộ phận cán bộ, đảng viên... gây bức xúc trong xã hội và làm suy giảm vai trò hạt nhân đoàn kết của Đảng trong khối đại đoàn kết toàn dân. Việc thực hiện dân chủ cơ sở trong các lĩnh vực, loại hình cơ sở chưa đồng đều và còn hình thức. Việc thực hiện dân chủ trong doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các đơn vị sự nghiệp ngoài công lập… còn gặp nhiều khó khăn.
Quyền làm chủ của Nhân dân ở một số nơi còn bị vi phạm; việc thực hiện dân chủ có lúc, có nơi thiếu chặt chẽ, tách rời dân chủ với kỷ cương, pháp luật. Vai trò chủ thể, tính tích cực chính trị - xã hội và trách nhiệm của Nhân dân trong thực hành dân chủ chưa được phát huy đúng mức. Cạnh đó, việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở một số địa phương có mặt còn lúng túng, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp đoàn viên, hội viên và Nhân dân có mặt còn hạn chế, một số cuộc vận động, phong trào chưa thật sự đi vào chiều sâu, thiếu tính bền vững, chưa đồng đều giữa các vùng, miền. Công tác nắm bắt tình hình đời sống, tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, hội viên và Nhân dân, dư luận xã hội; tổng hợp, phản ánh ý kiến, kiến nghị và giám sát việc giải quyết kiến nghị của Nhân dân đôi lúc thiếu kịp thời, nhất là những vấn đề bức xúc của Nhân dân.
Hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở một số cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong giai đoạn mới. Các tổ chức tự quản của Nhân dân ở cơ sở hoạt động còn khó khăn, mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao. Việc thực hiện chính sách pháp luật về bồi thường hỗ trợ tái định cư một số dự án trọng điểm, một số dự án chậm tiến độ, đầu tư dở dang ảnh hưởng đến đời sống nhân dân…
Thách thức còn ở phía trước nhưng mỗi khi thử thách, khó khăn, tinh thần đại đoàn kết là chìa khóa để giải quyết. Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, quyết tâm xây dựng Quảng Nam trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030, cần thực hiện hiệu quả một số nội dung trọng tâm sau:
Thứ nhất, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị, đặc biệt là xây dựng Đảng, chính quyền, xây dựng đội ngũ cán bộ, cần lắng nghe ý kiến Nhân dân, nghe sự phản hồi của Nhân dân để điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp. Cần nhận thức và giải quyết tốt vấn đề về lợi ích trong đời sống xã hội, làm cơ sở để xây dựng khối đại đoàn kết, bởi suy cho cùng, đoàn kết chỉ có được khi lợi ích chính đáng của các chủ thể trong xã hội, lợi ích trước mắt và lâu dài, lợi ích chung và lợi ích riêng… được giải quyết hài hòa; với chính quyền giữ vai trò quan trọng trong việc giải quyết sự hài hòa các lợi ích.
Thứ hai, thực hành và phát huy dân chủ rộng rãi bằng nhiều hình thức. Tăng cường tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, lãnh đạo cơ quan, đơn vị. Lắng nghe và có trách nhiệm trong giải thích, giải quyết những vấn đề vướng mắc, bức xúc trong Nhân dân, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, giám sát việc xử lý, giải quyết kiến nghị, phản ánh của Nhân dân.
Thứ ba, cần phải nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Phải xây dựng tổ chức Mặt trận theo hướng thực chất, là hình ảnh tiêu biểu của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tôn trọng sự khác biệt và phát huy những điểm tương đồng, với phương châm: Lấy việc nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân làm mục đích; lấy đại đoàn kết toàn dân tộc làm động lực phát triển; lấy lợi ích của đại đa số Nhân dân làm điểm tương đồng; phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh làm nội dung trọng tâm. Phát huy đầy đủ vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho Nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp. Tăng cường vai trò nòng cốt chính trị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc tham gia xây dựng, chính đốn Đảng và xây dựng chính quyền. Tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội để bảo đảm chủ trương, chính sách hợp lòng dân; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự trong sạch, vững mạnh, củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Thứ tư, tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách Mặt trận đi đôi với tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới. Cần bố trí đội ngũ cán bộ chuyên trách Mặt trận phải là những người có tâm huyết, năng lực và hiểu biết sâu sắc về công tác Mặt trận; có đạo đức trong sáng; lề lối làm việc khoa học, chuyên nghiệp. Cán bộ Mặt trận phải gương mẫu, phải giữ kỷ luật, kỷ cương, phải nêu gương và đáp ứng chuẩn mực đạo đức cán bộ Mặt trận được Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quy định. Phấn đấu xây dựng cho được đội ngũ cán bộ Mặt trận: “Tận tuỵ để dân mến; Trách nhiệm để dân thương; Kỷ cương để dân trọng; Năng động để dân được nhờ”.
Thứ năm, tiếp tục phát huy sức mạnh sáng tạo của các tầng lớp nhân dân thông qua vai trò chủ trì, hiệp thương, phối hợp với các tổ chức thành viên, nhất là các tổ chức chính trị - xã hội để động viên đoàn viên, hội viên và Nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động tại địa phương. Quan tâm đến tâm tư nguyện vọng và lợi ích thiết thực của mỗi tầng lớp nhân dân; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, góp phần xây dựng và củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc./.