Thăng Bình là vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống văn hóa, giáo dục, là một trong những cái nôi phát tích nhiều bậc trí thức, danh nhân yêu nước của đất Quảng Nam hiếu học.
Ngay từ thời Nho học, Thăng Bình đã tự hào với những bậc hiền tài như cụ Nguyễn Thuật, hiệu Hà Đình, một vị quan thanh liêm, tiết tháo, học rộng, đỗ cao, từng giữ chức Thượng thư qua cả 6 bộ trong triều đình nhà Nguyễn, được xem là một trong những vị đại thần tài năng, cẩn trọng và trung nghĩa bậc nhất. Cụ là biểu tượng về đạo học, về tinh thần phụng sự đất nước bằng trí tuệ và nhân cách.
Thăng Bình còn là quê hương của cụ Tiểu La Nguyễn Thành, nhà chí sĩ nổi tiếng thời cận đại, người đã cùng cụ Phan Bội Châu khởi xướng phong trào Đông Du, sáng lập Duy Tân hội, gieo mầm ý thức canh tân đất nước và mở đường cho tư tưởng học tập tiến bộ phương Tây.
Từ những bậc tiền nhân khai mở con đường học vấn và khai dân trí, Thăng Bình bước vào thời kỳ hiện đại với thế hệ trí thức tiêu biểu, như ông Nguyễn Thành Nam, quê xã Bình Dương, Tiến sĩ Toán cơ tại Liên Xô, người sáng lập Tập đoàn FPT, một tập đoàn công nghệ hàng đầu Việt Nam, mang dấu ấn sáng tạo và đổi mới, góp phần đưa trí tuệ Việt ra thế giới. Ông là niềm tự hào của quê hương Thăng Bình thời hội nhập và chuyển đổi số.
Ông Lê Quang Quỳnh, Phó Trưởng Ban - Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ ; ông Trần Văn Cận, Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh
trao bảng vinh danh cho những người có công trong phong trào khuyến học ở Thăng Bình
Thăng Bình còn là quê hương của các nhà văn, nhà báo, học giả nổi tiếng và nhiều nhà cách mạng tiền bối, những người đã sống và chiến đấu trọn đời vì độc lập, tự do và sự nghiệp khai dân trí, chấn dân khí. Những dòng họ hiếu học, những làng quê nổi tiếng về truyền thống văn hoá, hiếu học, học giỏi như thị trấn Hà Lam, Bình Quý, Bình An, Bình Tú, Bình Định, Bình Dương, Bình Hải, Bình Sa… vẫn luôn giữ gìn ngọn lửa tri thức qua bao thế hệ.
Trong thời hiện đại, từ những lớp học dưới ánh đèn đêm ở những làng quê nghèo, những bước chân học trò vượt núi, vượt đồng để đến trường, đến những học sinh giỏi quốc gia, những thủ khoa đại học từ các trường THPT Nguyễn Thái Bình, Lý Tự Trọng, Thái Phiên, Tiểu La, Hùng Vương... truyền thống ấy chưa từng mai một. Thăng Bình luôn giữ gìn bản sắc là một vùng quê hiếu học, học giỏi, học để dựng xây quê hương.
Chính từ mạch nguồn văn hóa ấy mà suốt nhiều năm qua, Thăng Bình luôn là địa phương có chất lượng giáo dục đứng tốp đầu tỉnh, có số lượng học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia ổn định, nhiều em đỗ vào các trường đại học hàng đầu cả nước, nhiều thế hệ học trò đã trưởng thành, góp phần làm rạng danh quê hương đất Quảng. Tiêu biểu như: Nguyễn Thị Phương Thảo, sinh viên tài năng đầu tiên từ cộng đồng SEEDS đã tốt nghiệp đại học Fulbright Việt Nam năm 2025, Lương Phương Thảo vào đại học Fulbright Việt Nam năm 2024, người con ưu tú của quê hương Bình Hải... và nhiều học sinh, sinh viên tiêu biểu khác.
Trên hành trình đó, Hội Khuyến học huyện Thăng Bình đã góp phần rất quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy truyền thống hiếu học. Hơn 30 năm qua, từ những ngày đầu thành lập Hội đến nay (10/6/1993-10/6/2025), Hội Khuyến học huyện đã trở thành mái nhà chung cho biết bao cán bộ, hội viên yêu nghề, yêu học trò, yêu sự nghiệp “gieo chữ, trồng người”.
Hội đã vận động xây dựng được các quỹ khuyến học ở từng thôn, tổ dân phố; đã triển khai thành công các mô hình học tập: gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập... Gắn kết giữa giáo dục trong nhà trường và học tập cộng đồng. Hàng trăm ngàn suất học bổng được trao mỗi năm cho học sinh nghèo hiếu học, hàng nghìn tấm gương vượt khó, học giỏi được phát hiện và tôn vinh.
Nhiều năm liền, Hội Khuyến học huyện Thăng Bình đạt danh hiệu “Đơn vị xuất sắc toàn diện”, được Hội Khuyến học Việt Nam, UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc, bằng khen... Từ thôn đến huyện, từ các em học sinh cho đến những người cao tuổi đều ý thức sâu sắc rằng: học tập không có điểm dừng, học để biết, để chung sống, để chia sẻ; học để làm người, học để phụng sự quê hương, đất nước.
Hội Khuyến học huyện Thăng Bình, nơi đã trở thành mái nhà tinh thần của biết bao thế hệ những người yêu chữ, quý người, trọng nghĩa tình. Cuộc gặp mặt, tri ân những "người giữ lửa" cho phong trào khuyến học ở huyện Thăng Bình vừa mới tổ chức là một khoảnh khắc lắng lại, để mỗi người làm công tác khuyến học có dịp nhìn về phía sau, để biết mình đã đi được bao xa, đã gieo được bao nhiêu “hạt giống tâm hồn”, và đã cùng nhau góp nên điều gì cho quê hương Thăng Bình hiếu học. Tinh thần khuyến học, khuyến tài, sự gắn bó máu thịt với học trò nghèo, niềm tin không lay chuyển vào giá trị của tri thức mãi mãi vẫn còn ở lại trong từng ngôi nhà, từng dòng họ, từng xóm làng đã từng được vun đắp bởi bàn tay của những người làm khuyến học.
Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy sẽ không còn Hội Khuyến học huyện Thăng Bình, sẽ có những mô hình mới ra đời, những sáng kiến về Khuyến học sẽ tiếp tục được triển khai ở cấp xã, cấp thôn sau sáp nhập. Sẽ có những người làm khuyến học nay không còn tên trong danh sách biên chế Hội, nhưng vẫn lặng thầm tiếp tục hành trình “gieo chữ” bằng cách riêng của mình.
Như một dòng sông khi hợp lưu về biển lớn, dù mang tên gọi khác, hình hài khác, nhưng nguồn chảy thì vẫn vậy, vẫn dồi dào, bền bỉ, và đầy sức sống. Tổ chức Hội Khuyến học huyện Thăng Bình đã khép lại, nhưng tình yêu dành cho sự nghiệp học tập, cho thế hệ tương lai thì không ai có thể xoá bỏ.
Bởi lẽ, khuyến học không chỉ nằm ở tổ chức, không dừng ở con dấu hay tên gọi. Mà Khuyến học nằm trong trái tim, trong hành động, trong những niềm tin không thể tắt của những người đã chọn ở lại vì tương lai của một thế hệ.