Thông qua việc thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện Hiệp Đức đã lồng ghép triển khai thực hiện hiệu quả phong trào xây dựng “Tộc văn hóa” với nhiều kết quả thiết thực. Phát huy truyền thống văn hóa của gia tộc, nhiều Tộc thực hiện tốt công tác khuyến tài, khuyến học, giúp nhau phát triển kinh tế; vận động con cháu thực hiện tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước, những quy định của địa phương.
Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện và Phòng Văn hóa và Thông tin huyện phối hợp hướng dẫn đăng ký và công nhận Tộc văn hóa trên địa bàn huyện; ban hành qui ước mẫu để các Tộc nghiên cứu xây dựng Quy ước phù hợp với điều kiện của gia Tộc. Hằng năm, Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện có kế hoạch chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương trong triển khai thực hiện xây dựng tộc văn hóa; UBND huyện chỉ đạo Phòng VH-TT huyện, các ngành liên quan phối hợp Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, xây dựng các mô hình tiêu biểu để nhân rộng và nâng cao hiệu quả công tác công xây dựng Tộc văn hóa; chỉ đạo UBND các xã, thị trấn đưa chỉ tiêu nhiệm vụ xây dựng Tộc văn hóa vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chủ trì, kiểm tra, xét công nhận và tổ chức công bố quyết định công nhận đúng theo tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục, hồ sơ công nhận danh hiệu Tộc văn hóa.
Mười năm qua (2015-2025), phong trào xây dựng “Tộc văn hóa” ở huyện Hiệp Đức đã đem lại nhiều kết quả. Từ 7/18 Tộc văn hóa được công nhận năm 2015, đến cuối năm 2024, toàn huyện có 37/49 Tộc văn hoá (75,5%). Số Tộc đã phát động, ra mắt Tộc văn hóa tăng 31 Tộc; số Tộc được danh hiệu Tộc văn hóa tăng 30 Tộc so với năm 2015. Có 06 tộc được công nhận trên 10 năm (Tộc Nguyễn Văn – Tổ 7, xã Bình Lâm 18 năm, Trần Oai 12 năm), có 15 tộc công nhận từ 5 năm đến dưới 10 năm và 13 tộc dưới 5 năm. Hằng năm, các Tộc có trên 90% số hộ gia đình trong Tộc đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” và 70% số hộ gia đình đạt tiêu chí “Gia đình học tập”; các Tộc đã phát động xây dựng Tộc văn hóa đều đăng ký thành lập Chi hội khuyến học.
Các Tộc có nhà thờ trên địa bàn huyện đều thành lập Hội đồng gia tộc (HĐGT) để điều hành hoạt động của gia tộc. HĐGT hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự giác và tự quản. Các vị đại diện HĐGT là những người có uy tín, có tư cách, gương mẫu, có năng lực tổ chức quản lý, điều hành các hoạt động trong gia tộc; thực hiện vai trò chủ trì, hướng dẫn các chi, phát, các thành viên trong gia tộc thực hiện tốt quy ước do Tộc đề ra. Bên cạnh việc thành lập HĐGT, một số Tộc thành lập thêm tổ chức “Hội nàng dâu”; phát huy vai trò, trách nhiệm của “nàng dâu” trong mỗi gia đình, đã thể hiện rõ trách nhiệm chăm lo về mặt đời sống, giải quyết những mâu thuẫn nhỏ trong gia tộc, vận động gia đình đóng góp mọi khoản tài chính khi Tộc phát động và đảm nhận hầu hết công việc hậu cần của Tộc họ.
Tộc ước luôn được các tộc chú trọng, trong đó hướng đến các nội dung xây dựng đời sống văn hóa, vận động con cháu thực hiện nếp sống văn hóa, ứng xử văn minh; bài trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín; bảo vệ các di tích lịch sử, văn hóa; tuyên truyền, giáo dục mọi thành viên trong gia tộc về truyền thống gia tộc, về phẩm chất, đạo đức, đạo làm người... Đáng ghi nhận là có nhiều Quy ước đã đưa vào các nội dung cam kết như: cam kết xây dựng gia đình văn hóa; nghiêm chỉnh chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương, đặc biệt là thực hiện các nội dung của Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.
Ngoài các hoạt động lễ, chạp và giáo dục truyền thống của dòng tộc cho con cháu, các hoạt động tiêu biểu của tộc họ còn thể hiện như: hoạt động lễ mừng thọ các cụ cao niên, làm tốt hoạt động này như Tộc Lê Trường, Nguyễn Mậu xã Quế Thọ; Phan Tấn xã Thăng Phước…Đây là hoạt động rất ý nghĩa, ngoài việc tôn vinh các cụ cao niên, hoạt động này cũng nhằm giáo dục con cháu lòng hiếu thảo, kính trọng với ông bà, cha mẹ.
Hầu hết các tộc họ đều tổ chức hoạt động khuyến học. Đến nay tổng số lượt các cháu được khen thưởng 1.287 cháu, với tổng số tiền trên 700 triệu đồng. Làm tốt hoạt động này tiêu biểu như dòng họ Dương, tộc Lê Tấn ở xã Bình Lâm; tộc Phan Tấn xã Quế Tân; Lê Tấn thôn Nhị Phú xã Thăng Phước. Hoạt động tương thân tương ái, giúp đỡ các trường hợp khó khăn trong dòng tộc cũng được phát huy. Trên tinh thần “Một người khó cả họ cùng lo”, các thành viên trong gia tộc đã vận động con cháu giúp đỡ những gia đình gặp khó khăn. Nhờ vậy, cuộc sống của mỗi gia đình, con cháu trong gia tộc ngày càng ổn định và phát triển. Bên cạnh giúp đỡ để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho con em trong gia tộc, nhiều tộc đã tích cực tham gia đóng góp Quỹ “Vì người nghèo” do Mặt trận Tổ quốc các cấp phát động. Trong triển khai thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, các tộc họ cũng đã tích cực vận động con cháu trong tộc tham gia hiến đất làm đường giao thông, các công trình công cộng, đóng góp kinh phí và ngày công để làm đường giao thông nông thôn…. Đến nay có 57 lượt Tộc văn hóa đã được các cấp biểu dương, khen thưởng.
Với những kết quả đạt được, thời gian tới. MTTQ Việt Nam ở cơ sở tiếp tục tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải xây dựng Tộc văn hóa, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi Tộc họ đối với phong trào xây dựng đời sống văn hóa nói chung và công tác xây dựng Tộc văn hóa nói riêng. Xây dựng tính tự nguyện, tự giác của mỗi thành viên trong dòng tộc gắn với sự phối hợp chặt chẽ giữa cá nhân - gia đình - dòng tộc để tạo nên động lực mạnh mẽ thúc đẩy phong trào phát triển. Ủy ban MTTQ Việt Nam các xã phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu cải tiến, đổi mới cả về nội dung đến phương thức vận động, tổ chức quản lý phong trào và quy trình, hình thức công nhận danh hiệu Tộc văn hóa hợp lý, đảm bảo tính thuyết phục và có ý nghĩa sâu sắc. Hằng năm tổ chức tọa đàm, giao lưu giữa các Tộc, tạo điều kiện để các Tộc giao lưu, chia sẻ nội dung xây dựng Tộc văn hóa, góp phần thực hiện hiệu quả phong trào xây dựng đời sống văn hóa tại địa phương.